[PhD life] #Done is better than perfect - Hoàn thành tốt hơn hoàn hảo

Điều quan trọng nhất của quá trình làm nghiên cứu mà đặt biệt là "Ph.D" sẽ dạy cho chúng ta là làm thế nào và khi nào nên dừng lại.

Chủ nghĩa hoàn hảo chúng ta sẽ rất dễ gặp phải trong môi trường học thuật nhất là quá trình làm "Ph.D". Trước hết tôi muốn giải thích thêm tại sao tôi lại gọi là "làm Ph.D", theo cách hiểu ở đây "làm" là quá trình học tập, trao dồi kiến thức, tìm hiểu, cách thức nghiên cứu, cách viết lách, cách publish 1 công trình nghiên cứu của mình,... còn Ph.D hay còn gọi là tiến sĩ thì hãy xem đó là 1 cái ngưỡng vì nó được xem "học vị" cao nhất trong giới khoa học.

Quay lại với tiêu đề của note này, điều này có rất nhiều người sẽ nhận ra được sau khi đã hoàn thành được Ph.D và thêm 1 khoảng thời gian thư giản đầu ốc để suy nghĩa về những gì mình làm. Cụ thể là bài chia sẽ dưới đây sẽ là 1 tâm tư như vậy. Đối với tôi, tôi may mắn đã nhận ra sớm hơn thế và mình sẽ lên 1 kế hoạch cụ thể hơn, tự tin hơn. Tôi không dám chắc nó sẽ thành công hơn vì hiện tại tôi vẫn đang chuẩn bị hoàn thành thesis nên mọi kế hoạch đều là của tương lai nên tôi không thể biết được nhưng có 1 điều tôi dám chắc rằng là mình tự tin hơn, ít có cảm giác chơi vơi hơn trước. Cũng nói thêm rằng, ý của bài viết mà tôi xin mạng phép dịch sau đây cũng giống hoàn toàn với ý cũng mình đã chia sẽ nhiều cho những anh em, bạn bè bắt đầu nghiên cứu để giảm bớt cảm giác áp lực mà mọi người đang gặp phải, điều này cũng đồng cảm với nhiều anh chị nghiên cứu đi trước. Câu chuyện được chia sẽ như sau [1]:

Tôi đã nộp luận án Tiến sĩ vào tháng 12, bốn ngày trước Giáng sinh. Nó không hoàn hảo - theo nhiều cách, nó thậm chí còn không tốt. Tôi đã hy vọng trở thành một lập trình viên thành thạo và một nhà khoa học thành danh với nhiều bài báo có tác động lớn khi kết thúc chương trình học sau đại học. Hoặc ít ra, tôi hy vọng sẽ tìm thấy bằng chứng để hỗ trợ giả thuyết của mình. Nhưng thực tế, luận án của tôi hầu như không được công bố, code của tôi chỉ là sơ bộ, và kết quả cũng không thuyết phục. Trong suy nghĩ của tôi, điều đó là một thất bại. Cuối cùng, tôi đã nộp luận án của mình vì tôi muốn tận hưởng một Giáng sinh trọn vẹn sau nhiều năm căng thẳng.

Kể từ đó, tôi đã học được một hoặc hai điều về cuộc sống sau Tiến sĩ. Hóa ra, không có gì là hoàn hảo. Bạn rất dễ rơi vào bẫy khi nghĩ rằng sự hoàn hảo chỉ ở đâu đây, gần lắm rồi chỉ cần tiếp tục cố gắng trong vài tuần hoặc vài tháng, hoặc vài nữa, bạn sẽ giải quyết được mọi thứ. Tất cả chúng ta đều muốn thay đổi thế giới - nhưng trên thực tế, điều đó sẽ không xảy ra khi học sau đại học. Những khám phá lớn được đặc trưng bởi nhiều bước đệm nhỏ dẫn đến thành công và thất bại. Biết khi nào nên đóng từng chương và tiếp tục là một phần quan trọng của quá trình.

Hoàn thành chương trình Tiến sĩ trong khoảng thời gian mong muốn cho thấy chúng có thể đặt ra các mục tiêu thực tế và đáp ứng thời hạn. Điều này mở ra cho chúng ta nhiều lựa chọn sau Tiến sĩ. Các nhà lãnh đạo trong ngành sẽ không quan tâm đến việc chúng ta có xuất bản một bài báo hay không mà họ quan tâm đến khả năng hành động và tạo ra kết quả kịp thời của chúng ta. Các phòng thí nghiệm có môi trường học thuật thường khoan dung hơn, nhưng họ vẫn sẽ cảnh báo khi nhận thấy những dấu hiệu của một người cầu toàn. Môi trường học thuật yêu cầu các công bố thường xuyên, có nghĩa là đến một lúc nào đó bạn phải dừng cái này  hay kể cả phải từ bỏ để hoàn thành việc khác. Tìm kiếm sự hoàn hảo sẽ chỉ dẫn đến sự chậm trễ vô tận và cảm giác hoang mang liên tục, hoặc tệ hơn là hoàn toàn kiệt sức vì tự đặt quá nhiều áp lực cho bản thân.

Điều quan trọng cần nhớ là khoa học là một lĩnh vực thay đổi nhanh chóng. Mỗi ngày, chúng ta thu được kiến ​​thức dựa trên hoặc mâu thuẫn với những ý tưởng trước đó. Mục đích của luận án là chứng minh rằng bạn có thể tiến hành nghiên cứu độc lập và suy nghĩ như một nhà khoa học. Bạn cần đảm bảo rằng bạn trình bày một bản tóm tắt chính xác về kiến ​​thức hiện tại và những ý tưởng mới. Nhưng bạn không thể đảm bảo rằng lý thuyết của bạn sẽ không bị bác bỏ trong tương lai. Bằng tiến sĩ của bạn vẫn có giá trị và rất xứng đáng, bất kể nó có đúng trong hàng trăm năm tới hay không.

Hơn nữa, luôn có thời gian để thay đổi sau đó. Kết thúc quá trình làm Ph.D của bạn chỉ là: đạt được 1 cái ngưỡng nhưng tôi đã nói ở trên. Nó không phải là kết thúc của cuộc hành trình khoa học của chúng ta. 

Phải mất gần hai năm để các chương luận văn chưa xuất bản của tôi trở thành bản thảo được xuất bản. Lẽ ra, tôi có thể tiếp tục tiến sĩ của mình: ám ảnh về chi tiết, chờ đợi phản hồi của người đánh giá, lăn tăn về lỗi chính tả. Luận án của tôi trông sẽ tốt hơn rất nhiều (tôi đã không làm vậy). Thay vào đó, tôi đã có thể sử dụng thời gian đó để bắt đầu một postdoc trong một lĩnh vực mới, tích lũy kinh nghiệm và phát triển các kỹ năng mới. Luôn có thời gian để học hỏi và cải thiện - bạn không cần phải làm tất cả trong quá trình học của mình.

Vì vậy, nếu bạn đang ở giai đoạn cuối, quá căng thẳng và quá mệt mỏi, thì hãy cố gắng hoàn thành một việc gì đó. Bằng tiến sĩ của chúng ta sẽ chỉ hoàn thành khi chúng ta đưa ra quyết định dừng lại một cách tỉnh táo. Nó có thể không hoàn hảo, nhưng hãy làm nó hoàn chỉnh; nhưng không có gì tốt hơn một luận án đã hoàn thành.

Ulsan, 2020.10.10

[1] http://blogs.nature.com/naturejobs/2018/07/09/done-is-better-than-perfect-overcoming-phd-perfectionism/