[Research] Chia sẻ đôi điều về việc học sau đại học ở Hàn Quốc

Là một du học sinh tại Hàn Quốc, đã và đang sinh sống tại đây, bằng những kinh nghiệm cá nhân cũng như những thông tin từ bạn bè đang theo học bên này, mình xin chia sẻ một số ý để các bạn có dự định qua Hàn quốc học sau đại học tham khảo.

1. Về cơ bản thì nền khoa học của Hàn không kém gì các nước Âu-Mỹ. Tuy nhiên, về chiến lược phát triển thì khoa học của Hàn là đi từ khoa học ứng dụng về khoa học cơ bản (trong khi Âu-Mỹ thì đi từ cơ bản sang ứng dụng). Điều này thấy rõ khi các máy móc thiết bị trong phòng thí nghiệm phần lớn là họ mua từ nước ngoài về. Nhưng phải thừa nhận, về khoa học ứng dụng thì họ đã làm quá tốt.

Có lẽ vì sự khác biệt trong chiến lược phát triển khoa học nên khi tiếp xúc với các tiến sĩ được đào tạo trong nước cảm thấy có sự khác biệt so với những người đào tạo từ nước ngoài về. Mình không có con số cụ thể về số tiến sĩ của Hàn được đào tạo ở các nước Âu-Mỹ, tuy nhiên, dù đào tạo trong hay ngoài nước, họ đều được sang Âu-Mỹ làm việc hoặc học tập trong thời gian từ vài tháng tới một vài năm.

2. Về học bổng cho sinh viên học sau đại học. Có thể tạm chia thành các loại như: học bổng chính phủ, học bổng trường, học bổng của giáo sư và học bổng của một số công ty. Phần lớn sinh viên Việt Nam qua Hàn đều theo gói học bổng của giáo sư. Bên Hàn, giáo sư thường có khá nhiều dự án từ chính phủ hoặc từ các công ty. Để thực hiện các dự án đó, giáo sư cần các sinh viên làm trong phòng thí nghiệm của mình. Theo mình thì việc giáo sư trả tiền cho sinh viên chỉ là tiền trợ cấp thôi chứ không được gọi là tiền lương.

Sinh viên học thạc sĩ thì nhận khoảng 500$/1 tháng, học tiến sĩ thì khoảng 800-1000$/1 tháng. Có giáo sư thì trả toàn bộ tiền ký túc, học phí nên cho sinh viên ít tiền hơn, và ngược lại, có giáo sư thì để cho sinh viên quyền tự quyết, thì cho nhiều tiền hơn. Giáo sư thường kê khai trên trường là trợ cấp cho sinh viên khoảng 1000$/1 tháng, trong khi đó ông yêu cầu sinh viên làm thêm một tài khoản ngân hàng khác và chỉ cho khoảng vài trăm $. Đây là cách phổ biến giáo sư hay làm để chặn bớt tiền sinh viên (thật ra đó cũng là cách cân bằng tài chính cho lab có cả sinh viên nước ngoài và sinh viên Hàn). Nói chung, với gói học bổng giáo sư thì sinh viên đảm đủ chi phí sinh hoạt và học hành bên này, nếu mang theo vợ (chồng) con… thì có thể không đủ sống.

3. Về thời gian làm việc. Làm việc chăm chỉ đã ăn vào máu của người Hàn. Sẽ không có gì bất ngờ khi 2-3h sáng vẫn còn rất nhiều lab, văn phòng đang sáng đèn. Sinh viên Hàn (phần lớn) họ cũng rất chăm chỉ, có nhiều người ăn, ngủ tại lab luôn. Gần đây chính những người Hàn kêu gọi họ bớt giờ làm việc đi, ví dụ như họ kêu gọi tắt điện các văn phòng trước 9h tối,... thế nên, nếu sang Hàn các bạn đừng sốc khi giáo sư yêu cầu các sinh viên ở lab tới 11~12 P.M, hay lên lab làm việc cả ngày thứ 7, như lab tôi giáo sư chỉ yêu cầu đến lab từ 9h ~ 10h và về lúc 17h ~ 18h (tùy mùa), từ thứ 2 đến thứ 6. Đó mới là vấn đề thời gian yêu cầu ở lab, còn đôi khi trong thời gian đó bạn làm gì thì tuỳ bạn và kết quả nghiên cứu mới là yếu tố quyết định. Nhưng theo tôi nghĩ, đối với công việc nghiên cứu thì thông minh cũng rất quan trọng nhưng không quan trọng bằng chăm chỉ. Chỉ có làm thật nhiều thì mới tìm được những cái mới và đôi khi có cả sự may mắn sẽ mỉm cười.

4. Về điều kiện tốt nghiệp tiến sĩ. Có những bạn thắc mắc là bên Âu-Mỹ chỉ cần 1-2 bài SCI (Danh mục trích dẫn khoa học) hoặc có lab bạn tôi ở Italy không cần báo theo dự án hoàn thành là được, sao bên Hàn có khi yêu cầu tới 4-5 bài? Nói chung, sự tốt nghiệp của sinh viên ở Hàn Quốc do giáo sư quyết định (cũng có lab ở đây không cần báo). Nhà trường cũng có những yêu cầu tối thiểu, nhưng yêu cầu phía nhà trường thường không cao. Giáo sư thường lấy tiêu chuẩn tốt nghiệp là số bài báo SCI (tuỳ giáo, có giáo cần tới 4-5 bài, nhưng cũng có giáo chỉ cần 1-2 bài có thể cho tốt nghiệp). Thời gian gần đây, do sự gia tăng số lượng tạp chí SCI(E) nên để có một bài báo SCI(E) trở nên dễ hơn, do đó một số giáo còn dùng tiêu chuẩn tổng IF để ép sinh viên publish các journal tốt hơn, hoặc phải có nhiều đầu báo hơn. Điều này sẽ phụ thuộc vào nhu cầu của giáo sư, nếu là Associate Professor thì bạn sẽ được thúc ép làm khá nhiều và liên tục (đuối) vì giáo sư cần báo để lên Full Professor nên bạn sẽ có cơ hội có nhiều báo và tốt nghiệp đúng tiến độ, còn nếu là Full Professor rồi thì giáo sư có thể quan tâm đến tiền nhiều hơn, giáo sư sẽ làm dự án nhiều (bạn phải nghiên cứu theo hướng của giáo sư muốn có báo để xin được dự án) hoặc bản phải viết những Journal có IF thật cao (top 2%~5%) thì giáo sư mới đòng ý cho tốt nghiệp,...

Đối với một số giáo sư, sinh viên có thể tốt nghiệp tiến sĩ sau 2 năm học (nếu như có nhiều bài báo tốt), tuy nhiên, điều này không phải dễ dàng vì khi sang Hàn cần ít nhất nửa năm để làm quen cuộc sống, phong cách, thiết bị máy móc… và khi một bài báo từ lúc chuẩn bị, viết, kiểm tra, gửi đi tới lúc được chấp nhận thì cũng mất vài tháng, thậm chí là cả năm rồi. Bên Hàn việc học trên lớp không quan trọng lắm (nhưng cần có kiến thức thật sự để làm nghiên cứu nên học không quan trọng nhưng nó rất quan trọng đối với nhưng môn hỗ trợ cho công việc nghiên cứu của bạn), nhưng rào cản đăng các bài SCI là nỗi sợ lớn nhất đối với các nghiên cứu sinh.

Âu-Mỹ đều là những nơi có nền khoa học phát triển lâu đời, con người nơi đó sống thiên về hưởng thụ nhiều hơn nên bạn có thể làm việc ít giờ mà vẫn tốt nghiệp được sớm. Ở Châu Âu, bạn có thể dễ dàng đi du lịch hết nước này tới nước khác, tha hồ khám phá cuộc sống, còn ở Hàn, suốt ngày lúi húi ở Lab. Tuy nhiên, cái gì cũng có giá của nó! Theo tôi, Hàn Quốc là một lựa chọn không tồi cho các sinh viên Việt Nam sang theo học sau đại học.